Kỹ thuật nuôi tôm thẻ chân trắng không sử dụng kháng sinh

I. Điều kiện ao nuôi

1. Điều kiện ao

- Diện tích ao 2.000 - 5.000 m2

- Bờ ao chắc chắn, không bị rò rỉ, giữ được mức nước trong ao ổn định. Bờ phải cao hơn mức nước cao nhất trong ao tối thiểu 0,3m

- Có cống cấp và cống thoát riêng biệt.

- Nguồn nước cấp vào phải chủ động, không bị ô nhiễm

- Độ sâu của ao: 1,5 - 1,8 m (mức nước 1,2 - 1,5 m)

- pH đáy ao > 5,5, pH nước: 7,5 - 8,5

- Oxy hòa tan : 4 - 9 mg/l

- S‰: 5 - 30‰

- Chất đất: Có thể nuôi được ở mọi nền đáy, tốt nhất là đáy cát, bùn pha cát hoặc cát sỏi. Nền đáy không bị rò rỉ, thẩm lậu.

- Giao thông thuận tiện, có nguồn điện phục vụ cho sản xuất.

2. Bố trí hệ thống ao

- Ao nuôi nằm giữa mương cấp và thoát nước.

- Nếu ao nuôi được bố trí gần khu vực trồng rong biển thì rất tốt cho việc quay vòng nước theo hệ thống khép kín bằng máy bơm luân chuyển.

- Đáy ao cao hơn đáy mương thoát tối thiểu là 30 cm, độ dốc đáy hơi nghiêng về phía cống thoát.

- Nếu đáy ao có độ phèn cao, vật chất hữu cơ nhiều hoặc những vùng đất mới được đưa vào sử dụng từ rừng sú vẹt... thì dùng một số vật liệu gia cố đáy ao để hạn chế bớt khả năng sinh NH3, H2S... và các chất hữu cơ lơ lửng.

- Bờ ao cao hơn mức nước triều cao nhất từ 30 - 50 cm. Bờ ao đủ rộng để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển thức ăn, thiết bị...

- Ao nuôi bố trí cống cấp và cống thoát riêng biệt. Cống thoát có cao trình đáy cống thấp hơn đáy ao 20 - 30 cm.

II. Quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng không sử dụng kháng sinh và hạn chế sử dụng hóa chất

1. Công tác chuẩn bị ao nuôi

- Bước 1: Tháo cạn nước ao nuôi và ao chứa. Loại bỏ các địch hại có trong ao. Vét bùn đáy ao, tu sửa bờ, các cống cấp nước, thoát nước.

- Bước 2: Đối với ao nền đất bón vôi bột nông nghiệp và phơi đáy ao từ 20 - 30 ngày. Số lượng vôi từ 3 - 3,5 tấn/ha.

- Bước 3:

+ Đối với ao đất: Bừa kỹ cho vôi ngấm vào đáy để diệt hết tôm, cua, còng, ốc, côn trùng, cá tạp còn sót lại, diệt khuẩn trong bùn, giải độc (kim loại nặng, H2S) và trung hòa pH.

+ Đối với ao lót bạt cần vệ sinh khử trùng, rửa sạch ao và rải vôi CaO hòa nước sệt tưới vào các kẽ bạt.

Lưu ý: Tốt nhất bón 50% vôi bột CaCO3 và 50% Dolomit CaMg(CO3). Đối với ao lót bạt chủ yếu bón Dolomit [CaMg(CO3)] cho đến khi đo độ kiềm đạt theo tiêu chuẩn.

2. Lấy nước và xử lý nước

- Bước 1: Lấy nước vào ao chứa qua túi lọc bằng vải dày và để ổn định từ 3 - 7 ngày.

- Bước 2: Chạy quạt liên tục trong 2 - 3 ngày để kích thích trứng tôm, ốc, côn trùng, cá tạp nở thành ấu trùng.

- Bước 3: Diệt tạp và diệt khuẩn

+ Diệt tạp: Sau khi chạy quạt liên tục 2 - 3 ngày tiến hành diệt tạp bằng Saponin 10 - 20g/m3 (nếu độ mặn nước ao thấp < 20‰ nên ngâm trước 1 đêm để tăng hiệu quả diệt tạp).

+ Diệp khuẩn: Sử dung Iodine bột, 400g/1000m3 (sử dụng cồn 900 hòa tan Iodin, cứ 5 lít cồn hòa tan 1kg Iodine, sau khi hòa tan hết pha loãng với nước và tạt khắp ao, xử lý lúc 5 - 6 giờ sáng tăng hiệu quả của Iodin do thời điểm đó oxy và pH thấp nhất) hoặc có thể dùng các loại Iodine thành phẩm như: Lasan dine với lượng 0,3 lít/1.000 m3nước... Ngày hôm sau kiểm tra độ kiềm đạt trên 120mg/l, nếu thấp bón Dolomite, Biocarbonat ...

- Bước 4: Cấp nước từ ao chứa sang ao nuôi qua túi lọc, độ sâu nước từ 1,2 - 1,5m.

3. Gây màu nước

Cách 1: Theo công thức 2:1:2 (thành phần gồm 2 kg cám gạo hoặc cám ngô + 1 kg bột cá + 2 kg bột đậu nành). Trộn đều hỗn hợp trên sau đó nấu chín, ủ kín từ 2 - 3 ngày. Dùng cám ủ bón để gây màu, liều lượng 3 - 4 kg/1.000 m3 nước, bón liên tục trong 3 ngày, cho đến khi đạt độ trong cần thiết (30 - 40 cm). 7 ngày sau bón bổ sung, liều lượng giảm 1/2 so với ban đầu (căn cứ màu nước để bổ sung). tạt vào ao nuôi.

Cách 2: Theo công thức 3:1:3 (thành phần gồm 3 kg mật đường + 1 kg cám gạo hoặc cám ngô + 3 kg bột đậu nành). Công thức này không cần nấu chín, trộn đều sau đó ủ kín trong 12 giờ. Dùng cám ủ bón để gây màu, liều lượng 2 - 3 kg/1.000 m3 nước, bón liên tục trong 3 ngày, cho đến khi đạt độ trong cần thiết (30 - 40 cm), 7 ngày sau bón bổ sung, liều lượng giảm 1/2 so với ban đầu (căn cứ màu nước để bổ sung).

Cách 3: Dùng 5 - 6 lít mật + 15g men bánh mỳ + 1kg thức ăn số 0 + 2 lít nước ngọt sạch khuẩn ủ trong thời gian 24 giờ, dùng cho 1000 m3, gây màu nước liên tục trong 7 - 10 ngày đầu, thời điểm gây màu tốt nhất từ 7 - 8 giờ sáng.

Cách 4: Gây màu nước có sử dụng vi sinh

Cứ 1.000m3 sử dụng: 2kg cá tạp, 4kg cám gạo, 200g mật hay đường và 100g men bánh mỳ (làm tăng nhanh phù du sinh vật phát triển, ổn định môi trường..)

+ Ngày thứ nhất: Cho cá vào nấu chín, cho cám và đường vào quậy đến chín, càng đặc càng tốt, sau đó để nguội và cho men bánh mỳ vào ủ sau 24h, hòa nước tạt khắp ao (lần 1)

+ Ngày Thứ 2: Cho vi sinh xuống ao (vi sinh phải có dòng vi khuẩn Bacillus sp, tối thiểu trong sản phẩm phải có 2 con trở lên) theo liều dùng của nhà sản xuất.

+ Ngày thứ 4: Cho sản phẩm gây màu nước, làm như lần 1

+ Ngày thứ 6: Cho vi sinh như lần trước(Như ngày thứ 2)

+ Ngày thứ 7: Cho sản phẩm gây màu nước, làm như 2 lần 1 trên

+ Ngày thứ 8 - 10: Kiểm tra chất lượng nước pH, Kiềm, độ trong và thả giống

4. Quạt nước và thời gian chạy quạt nước trong ao nuôi tôm

* Số lượng máy quạt nước

Khi bố trí quạt nước cần quan tâm các vần đề sau:

- 1 HP (sức ngựa) sử dụng nuôi được 400 - 450 kg tôm thương phẩm

- Quạt nước chỉ đưa Oxy xuống sâu tối đa 1,2 m

- Ban ngày chạy 60 - 70 vòng phút

- Ban đên chạy 110 - 120 vòng phút

* Lưu ý: Khi tôm lột xác nhiều, tiêu tốn oxy gấp đôi; Khi tảo tàn, sẽ tiêu hao Ôxy nhiều cần tăng cường quạt.

5. Chọn giống và thả giống

a. Chọn giống:

Lựa chọn con giống có nguồn gốc rõ ràng và đảm bảo chất lượng tôm bố mẹ theo quy định; Tôm giống đảm bảo chất lượng: Âm tính với các bệnh đốm trắng, đầu vàng, Taura, hoại tử gan tụy, không bị bệnh phát sáng, không có ký sinh trùng bám. Kích cỡ và sức khoẻ tôm giống: đảm bảo P12, tương ứng chiều dài 9 - 11 mm, có 4 gai trên chủy, màu sáng, tôm khỏe, phụ bộ hoàn chỉnh, đường ruột đầy thức ăn.

b. Thả giống:

- Mật độ thả: 60 - 100 con/m2.

- Cách thả: Thả vào sáng sớm hoặc chiều mát.

- Trước khi thả giống cần chạy quạt nước từ 8 - 12 giờ để đảm bảo lượng oxy hòa tan trong ao phải lớn hơn 4 mg/l.

- Vị trí thả: thả đều các điểm trong ao là tốt nhất.

* Lưu ý:
- Nếu thời gian vận chuyển tôm > 9 giờ, cần có thùng nhựa 200 - 500 lít có sục khí, sau đó cho tôm vào thùng và múc nước ao cho vào từ từ sau 30 phút xi phông xuống ao, tránh tôm sốc.

6. Quản lý thức ăn

a. Thức ăn và số lần cho ăn:

Sử dụng thức ăn viên công nghiệp dạng viên có hàm lượng đạm và kích cỡ phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm.
Theo ước tính khi thả PL12 tổng khối lượng 100.000 con chỉ nặng 300g, cho ăn bằng 100% khối lượng cơ thể tôm.

+ Giai đoạn từ 0 - 10 ngày tuổi: Chia lượng thức ăn thành 2 - 3 lần/ngày; (số lượng thức ăn cho ăn bằng khoảng 10 - 20% số lượng thức ăn nhà sản xuất hướng dẫn).

+ Giai đoạn từ 10 - 20 ngày tuổi: Chia lượng thức ăn thành 2 - 3 lần/ngày; (số lượng thức ăn cho ăn bằng 30 - 50% số lượng thức ăn nhà sản xuất hướng dẫn).

+ Giai đoạn từ sau 20 ngày tuổi: Chia lượng thức ăn thành 4 - 5 lần/ngày vào lúc 7 giờ, 11 giờ, 13 giờ, 16 giờ, 20 giờ.

Điều chỉnh lượng thức ăn theo nhá (vó) kiểm tra hàng ngày và duy trì cách cho ăn này đến lúc thu hoạch. Cữ (bữa) ăn lúc 20 giờ bằng 30% cữ (bữa) 16 giờ.

b. Cách cho ăn:

Trong quá trình cho ăn để đảm bảo lượng Ôxy cần điều chỉnh tốc độ của cánh quạt nhẹ hơn so với lúc chạy quạt bình thường tránh làm trôi nhanh thức ăn vào khu vực ở giữa ao làm tôm không kịp bắt mồi.

7. Quản lý môi trường ao nuôi:

- Sử dụng chế phẩm vi sinh suốt trong quá trình nuôi ( Đầu vụ 5 - 7 ngày sử dụng 1 lần, thời gian giữa vụ cho đến thu hoạch 3 - 4 ngày sử dụng 1 lần ), liều lượng và lần sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

- Bổ sung vitamin C vào thức ăn ngày 1 lần, 2 - 3 g/kg thức ăn.

- Thường xuyên trộn men tiêu hóa vào thức ăn, liều dùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

- Thường xuyên kiểm tra màu nước để điều chỉnh cho phù hợp.

- Thường xuyên kiểm tra các yếu tố môi trường ao nuôi:

+ Ôxy, pH, độ trong; đo 2 lần/ngày.
+ Độ kiềm, NH3, H2S, 3 ngày đo 1 lần.

* Lưu ý trong quản lý môi trường:

- Tháng thứ nhất: Giữ ổn định màu nước và các chỉ số môi trường pH, kiềm, nhiệt độ, Ôxy hoà tan,.. tránh sinh tảo đáy hoặc tảo phát triển quá mức.

- Tháng thứ hai:

+ Giữ màu nước thích hợp, mực nước sâu 1,2 - 1,5 m để duy trì các yếu tố nhiệt độ, Ôxy hoà tan, pH thích hợp, dao động giữa ban ngày và ban đêm diễn ra chậm, tránh gây sốc cho tôm.

+ Định kỳ 2 - 3 ngày xi phông đáy ao 1 - 2 lần và bổ sung nước vào ao nuôi (nước đưa vào ao nuôi phải được xử lý thông qua hệ thống ao chứa).

- Thường xuyên thu gom rác thải, chất thải để xử lý đúng nơi quy định.

+ Điều chỉnh pH

Khắc phục tình trạng pH thấp < 7,0: dừng đánh hỗn hợp Rỉ mật + cám gạo + EM (200 lít nước được ủ bằng 3 lít EM + 10kg mật rỉ + 15 kg Bột gạo xay nhỏ).

Khắc phục tình trạng pH cao: Rỉ mật + cám gạo + EM ( 200 lít nước được ủ bằng 3 lít EM + 10kg mật rỉ + 15 kg Bột gạo xay nhỏ ) 1 lần dùng từ 70 lít – 100 lít đánh liên tục đến khi pH < 7,5.

+ Điều chỉnh độ kiềm

Khắc phục độ kiềm thấp: Sử dụng Dolomite 15 - 20kg/1000 m3 vào ban đêm cho đến khi đạt yêu cầu. Trong quá trình sinh trưởng, tôm cần rất nhiều khoáng nên cần duy trì độ kiềm từ 120 mg/lít trở lên bằng cách sử dụng vôi CaCO3 hoặc Dolomite và thường xuyên bổ sung khoáng cho ao nuôi vào ban đêm 3 - 5 ngày/lần giúp tôm nhanh cứng vỏ và lột xác đồng loạt.

8. Cách phòng và trị bệnh

a. Phòng bệnh tổng hợp

+ Làm sạch môi trường nước và ao nuôi:

- Nguồn nước lấy vào ao phải sạch.
- Trước khi thả tháo cạn nước, phơi đáy ao và tẩy ao bằng thuốc diệt khuẩn .
- Thường xuyên sử dụng một số chế phẩm sinh học trong quá trình nuôi.

+ Tăng sức đề kháng cho tôm:

- Chọn giống phải khoẻ mạnh, kích cỡ đồng đều, không dị hình.
- Thường xuyên bổ sung Vitamin và khoáng vào thức ăn.
- Tránh không làm tôm bị sốc.

+ Ngăn ngừa bệnh:

- Chọn con giống đã qua kiểm dịch.
- Tuân thủ lịch mùa vụ.
- Không thả cỡ tôm quá nhỏ, không nên nuôi với mật độ quá dày.
- Định kỳ dùng vôi rải quanh bờ và xuống ao nuôi.

b. Một số bệnh thường gặp

* Bệnh gan tụy ( Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính EMS )

- Giai đoạn nhiễm bệnh:

Trong suốt quá trình nuôi, tập trung nhiều ở giai đoạn 10 - 45 ngày sau khi thả nuôi.

- Triệu chứng lâm sàng:

Bài viết liên quan

Axit linolenic giúp tôm thẻ chân trắng kháng bệnh EHP

29/10/2021 15:33

Bệnh vi bào tử trùng EHP (Enterocytozoon hepatopenaei) trên tôm là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trong nuôi tôm công nghiệp hiện nay. Tác nhân gây bệnh được xác định là vi bào tử trùng microsporidia- một ký sinh trùng nội bào, vật có thể..